บทความนี้ นำเสนอภาพรวมสถานการณ์พิพิธภัณฑ์ทั่วโลก ในการระบาดของโควิด-19 ตามรายงานระดับโลกของยูเนสโก UNESCO เรื่อง “พิพิธภัณฑ์ทั่วโลกในช่วงวิกฤตโควิด-19” พร้อมทั้งชี้ให้เห็นถึงความสำคัญของการผลักดันให้มีการให้สัตยาบันอนุสัญญายูเนสโก ค.ศ. 1970 โดยเฉพาะในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และนำเสนอแนวคิดริเริ่มใหม่ของยูเนสโกสำหรับพิพิธภัณฑ์ในอนุภูมิภาคอาเซียน

 ยูเนสโกได้แสดงบทบาทสำคัญในการสนับสนุนประเทศกำลังพัฒนา ให้ใช้ศักยภาพของพิพิธภัณฑ์ ในการเสริมสร้างความสมานฉันท์ทางสังคม โดยเฉพาะอย่างยิ่งในชุมชนท้องถิ่นและกลุ่มผู้ด้อยโอกาส ในช่วงเวลาแห่งความขัดแย้งที่พิพิธภัณฑ์ต้องเผชิญกับภัยคุกคามจากการลักลอบขนสมบัติล้ำค่าของชาติและท้องถิ่น ยูเนสโกได้เข้าไปมีบทบาทในการปกป้อง ฟื้นฟู และเสริมสร้างความเข้มแข็งให้กับพิพิธภัณฑ์ต่างๆ ซึ่งรวมถึงการริเริ่มโครงการเสริมสร้างศักยภาพหลายโครงการสำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านพิพิธภัณฑ์ในการอนุรักษ์คอลเลกชัน การจัดทำบัญชีรายการ และการจัดการเอกสาร อย่างไรก็ตาม ความช่วยเหลือระหว่างประเทศแก่พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นเหล่านี้จะไม่สามารถบรรลุผลได้อย่างเต็มที่ หากประชาชนในประเทศขาดความตระหนักในการผลักดันให้มีการปรับปรุงกฎหมายมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ ให้สอดคล้องกับ อนุสัญญายูเนสโก ค.ศ. 1970 เพื่อต่อต้านการลักลอบค้าทรัพย์สินทางวัฒนธรรม

 ในขณะที่เราฟื้นตัวจากผลกระทบของการระบาดของโควิด-19 เราได้เห็นการเร่งกระบวนการเปลี่ยนแปลงของพิพิธภัณฑ์อย่างชัดเจน ความจำเป็นเร่งด่วนในการปรับตัวให้เข้ากับเทคโนโลยีสมัยใหม่ได้นำมาซึ่งความท้าทายสำคัญ  ไม่ว่าจะเป็นความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศ (digital divide) และความจำเป็นในการพัฒนาระบบการจัดการบัญชีรายการและพื้นที่จัดเก็บ ประเด็นเหล่านี้มิได้มีเพียงความสำคัญต่อความมั่นคงปลอดภัยของพิพิธภัณฑ์เท่านั้น แต่ยังส่งผลต่อการรักษาความเกี่ยวข้องและความน่าสนใจสำหรับผู้เข้าชมในยุคปัจจุบันด้วย ทั้งนี้ เพื่อตอบสนองต่อข้อเสนอแนะระดับโลกจากการประชุม UNESCO Second High-Level Forum on Museums (2021) ยูเนสโกได้ริเริ่มโครงการใหม่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อเชื่อมโยงเครือข่ายพิพิธภัณฑ์ในประเทศอาเซียนผ่านเทคโนโลยีดิจิทัลและการร่วมกันออกแบบนิทรรศการที่นำเสนอประวัติศาสตร์ร่วมของภูมิภาค

 ดร. เฟิง จิ้ง ปัจจุบันดำรงตำแหน่งหัวหน้าแผนกวัฒนธรรม (Chief of the Culture Unit) ประจำสำนักงานยูเนสโกส่วนภูมิภาค ณ กรุงเทพมหานคร โดยก่อนหน้านี้ เคยเป็นสมาชิกคณะผู้บริหารระดับสูงและหัวหน้าแผนกเอเชียและแปซิฟิก ณ ศูนย์มรดกโลกของยูเนสโก ณ กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส โดยได้นำการดำเนินงานตามอนุสัญญามรดกโลกในกว่า 47 ประเทศสมาชิก นอกจากนี้ ดร. เฟิง จิ้ง ยังเคยดำรงตำแหน่งผู้ประสานงานโครงการเสริมสร้างศักยภาพระดับโลกสำหรับอนุสัญญามรดกโลกและ ICCROM รวมถึงโครงการที่ได้รับทุนสนับสนุน (Funds-in-Trust project) ขนาดใหญ่ต่างๆ และยังเป็นผู้ประสานงานโครงการเสนอชื่อเส้นทางสายไหมเป็นมรดกโลกตั้งแต่ ค.ศ. 2003 ถึง 2022